Της Παναγιώτας Παπαδοπούλου
Η Κύπρος του 21ου αιώνα έχει να αντιμετωπίσει διάφορες περιβαλλοντικές προκλήσεις και να υιοθετήσει την Ευρωπαϊκή Ενεργειακή και Κλιματική Πολιτική του 2020. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέτει σκοπό στα κράτη μέλη της, τη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, έτσι ώστε να καταπολεμηθεί η κλιματική αλλαγή, να ενισχυθεί η οικονομία του κράτους μέλους καθώς και να αυξηθεί η ενεργειακή ασφάλεια στην επικράτεια της ΕΕ.
Η Βασική Οδηγία της ΕΕ είναι η EPBD 2010/31/ΕΚ -Ενεργειακή Απόδοση Κτηρίων, όπου η Κύπρος απαιτείται να την ενσωματώσει στο νομοθετικό πλαίσιο της χώρας. Με βάση αυτή την Οδηγία, έχουν εκδοθεί διάφοροι κανονισμοί, όπως κανονισμοί σχετικά με την Ενεργειακή Πιστοποίηση των Κτηρίων και την Επιθεώρηση Συστημάτων Θέρμανσης ή αλλιώς Επιθεώρηση Λεβήτων.
Σ’ ένα σύγχρονο σύστημα θέρμανσης, ο λέβητας είναι η “καρδία” του συστήματος. Σε αυτό το μέρος γίνεται η καύση και ταυτόχρονα η εναλλαγή θερμότητας με το εργαζόμενο μέσο που μεταφέρεται στο χώρο. Τα συστήματα διανομής θερμότητας κατηγοριοποιούνται στα θερμαντικά σώματα (σώματα ακτινοβολίας κτλ), στα συστήματα ενδοδαπέδιας θέρμανσης και στους λέβητες οι οποίοι είναι ενωμένοι με την εστία (τζάκι). Οι λέβητες διαχωρίζονται σε διάφορες κατηγορίες, όπως ανάλογα με το καύσιμο που χρησιμοποιούν (υγρό, αέριο ή στερεό), το είδος του καυστήρα που υπάρχει στο σύστημα θέρμανσης, το υλικό κατασκευής του λέβητα (χαλύβδινοι και χυτοσίδηροι λέβητες), το εργαζόμενο μέσο που χρησιμοποιείται στο σύστημα, την πίεση λειτουργίας του λέβητα καθώς επίσης και με τη θερμοκρασία λειτουργίας του λέβητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη κατηγορία αέρια καύσιμα περιλαμβάνεται το φυσικό αέριο και το υγραέριο (LPG), στη κατηγορία υγρά καύσιμα περιλαμβάνεται το πετρέλαιο θέρμανσης και το βιοντίζελ ενώ στα στερεά καύσιμα περιλαμβάνονται οι μπρικέττες και τα πέλλετς τα οποία δημιουργούνται από τη βιομάζα (Εικόνα 1).
Η Επιθεώρηση Συστημάτων Θέρμανσης διενεργείται σύμφωνα με τον Κανονισμό “ΚΔΠ 238/2011 – Οδηγός Επιθεώρησης Συστημάτων Θέρμανσης με Λέβητα”. Η επιθεώρηση αυτή πραγματοποιείται σε τακτά χρονικά διαστήματα από Επιθεωρητές Μηχανολογικών Εγκαταστάσεων και περιλαμβάνει αξιολόγηση του βαθμού απόδοσης του λέβητα και της εκτίμησης του μεγέθους του σε σύγκριση με τις θερμαντικές ανάγκες του κτηρίου. Επίσης, ο Επιθεωρητής παρέχει συμβουλές στους χρήστες σχετικά με την αντικατάσταση των λεβήτων, άλλες τροποποιήσεις στο σύστημα θέρμανσης και εναλλακτικές λύσεις για την αξιολόγηση της απόδοσης και το ενδεδειγμένο μέγεθος του λέβητα. Ανάλογα με τον τύπο και την ενεργό ονομαστική ισχύ εξόδου του συστήματος θέρμανσης, διεξάγεται διαφορετική συχνότητα επιθεωρήσεων. Για συστήματα θέρμανσης με λέβητα υγρών και στερεών καυσίμων και ενεργού ωφέλιμης ονομαστικής ισχύος μεγαλύτερης των 100 kW,η επιθεώρηση πραγματοποιείται ανά δύο χρόνια. Για συστήματα θέρμανσης με λέβητα αέριου καύσιμου και ενεργού ωφέλιμης ονομαστικής ισχύος μεγαλύτερη των 100 kW, η επιθεώρηση πραγματοποιείται ανά τέσσερα χρόνια. Ωστόσο, για λέβητες και των τριών ειδών καυσίμων (υγρών, αεριών και στερεών) και ονομαστικής ισχύος μεταξύ 20 kW και 100 kW,η επιθεώρηση γίνεται κάθε πέντε χρόνια.
Παράλληλα, υπάρχουν παράμετροι που συμβάλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας για την παραγωγή θερμότητας μέσω λέβητα. Ένας παράγοντας είναι η σωστή διαστασιολόγηση των σωλήνων προσαγωγής και επιστροφής νερού και η εξισορρόπηση των πιέσεων εκ μέρους του κυκλοφορητή. Επίσης, η θερμική μόνωση των σωλήνων είναι εξίσου απαραίτητη για τη μείωση των απωλειών και τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου.
Επίσης, υπάρχουν συστήματα ελέγχου της θερμοκρασίας νερού και της θέρμανσης του χώρου, τα οποία μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας και παράλληλα εξασφαλίζουν ιδανικές συνθήκες άνεσης στο χώρο. Η αρχή λειτουργίας των συστημάτων αυτών είναι η προσαρμογή της ποσότητας θερμότητας που απορρίπτονται στο χώρο για θέρμανση με την επιθυμητή θερμοκρασία του χώρου, λαμβάνοντας υπόψη τη θερμοκρασία του εξωτερικού περιβάλλοντος. Επιπλέον, είναι διαθέσιμα στην αγορά τα συστήματα θέρμανσης με αυτονομία, όπου ο καταναλωτής επιλέγει το δικό του επίπεδο θερμοκρασίας και τα δικά του χρονικά διαστήματα θέρμανσης του χώρου. Το συγκεκριμένο σύστημα είναι εφοδιασμένο μ’ ένα θερμοστάτη χώρου που ελέγχει τη θερμοκρασία του θερμαινόμενου χώρου και ανάλογα με τη θερμοκρασία, παρέχει ή διακόπτει το ζεστό νερό προς τα συστήματα διανομής. Έπειτα, ενσωματωμένος στο θερμοστάτη υπάρχει ο χρονοδιακόπτης που έχει την ικανότητα να ρυθμίζει το χρόνο λειτουργίας της θέρμανσης. Επίσης, για την ορθολογική μέτρηση της κατανάλωσης ενέργειας, το σύστημα περιλαμβάνει ένα θερμιδομετρητή (Εικόνα 2). Με αυτό το τρόπο πετυχαίνεται η δίκαιη κατανομή θερμικών φορτιών σε κάθε δωμάτιο. Επιπλέον, η εγκατάσταση ενός αυτόνομου συστήματος θέρμανσης, επιτρέπει στο χρήστη την επιλογή θερμοκρασίας ανά δωμάτιο σύμφωνα με τις ανάγκες του χώρου.
Εντούτοις, για τα υφιστάμενα παλαιά κτήρια ενδείκνυται η τοποθέτηση της τεχνολογίας “αντιστάθμισης” η οποία προσφέρει εξοικονόμηση ενέργειας γύρω στο 6-10%. Με τη βοήθεια μιας βάνας ανάμιξης (τρίοδης ή τετράοδης) γίνεται η ανάμιξη του νερού επιστροφής από τα θερμαντικά σώματα με το ζεστό νερό του λέβητα και έτσι επιτυγχάνεται η κατάλληλη θερμοκρασία του νερού προς τα σώματα, όπως φαίνεται στην Εικόνα 3.
Επίσης, η κεντρική μονάδα ελέγχου διαθέτει αισθητήρα της θερμοκρασίας εξωτερικού περιβάλλοντος όπου είναι υπεύθυνος για την εκκίνηση της λειτουργίας. Είναι γεγονός ότι οι συμβατικοί λέβητες καταναλώνουν αρκετό ποσό ενέργειας, γι’ αυτό το λόγο
μπορούν να αντικατασταθούν με λέβητες χαμηλών θερμοκρασιών νερού οι οποίοι έχουν και μεγαλύτερο βαθμό απόδοσης. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει περιορισμός στο κόστος, η εγκατάσταση λεβήτων συμπύκνωσης είναι η καλύτερη επιλογή αφού επιτυγχάνουν βαθμούς απόδοσης έως 107%, αξιοποιώντας τη λανθάνουσα θερμότητα των υδρατμών των καυσαερίων. Επιπρόσθετα, το ίδιο ισχύει και για τους καυστήρες οι οποίοι, αυτοί της νέας τεχνολογίας, μπορούν να εξοικονομήσουν ποσοστό καύσιμου 5-7%. Ένας οικονομικός τρόπος εξοικονόμησης ενέργειας είναι η αποφυγή κάλυψης των θερμαντικών σωμάτων, ολικώς ή μερικώς, από αντικείμενα (π.χ κουρτίνες και ξύλινες κατασκευές) για τη μη μείωση της απόδοσης των σωμάτων.
Συνοψίζοντας, η θέρμανση ενός χώρου και ειδικότερα ενός νοικοκυριού αποτελεί πλέον ανάγκη και όχι πολυτέλεια με υψηλό ποσοστό κατανάλωσης. Έτσι, με την σωστή διαχείριση της θέρμανσης ενός χώρου μπορούμε να επιτύχουμε σημαντική μείωση των ρύπων στην ατμόσφαιρα καθώς και εξοικονόμηση χρημάτων.
Βιογραφικό Σημείωμα
Η Παναγιώτα Παπαδοπούλου, με καταγωγή από το Αυγόρου της ελεύθερης περιοχής Αμμοχώστου, γεννήθηκε στις 18 Σεπτέμβριου 1992. Είναι απόφοιτος του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών και Επιστήμης και Μηχανικής Υλικών του Τεχνολογικού Πανεπιστήμιου Κύπρου (2010-2014). Συνέχισε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στον κλάδο των Ενεργειακών Συστημάτων και Δομημένο Περιβάλλον (MSc in Energy Systems and Built Environment) του Πανεπιστημίου Frederick στη Λευκωσία (2014-2016). Τον Ιούνιο του 2015, παρακολούθησε και παρακάθισε τις εξετάσεις σχετικά με το σεμινάριο “Επιθεωρητές Λεβήτων” (ΚΔΠ 150/2013) για εγγραφή στο Μητρώο Επιθεωρητών Συστημάτων Θέρμανσης. Επιπρόσθετα, τον Απρίλιο του 2016 παρακολούθησε τη σειρά εκπαιδευτικών σεμιναρίων στο ΤΕ.ΠΑ.Κ. στα πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος “nZEB training in the Southern EU Countries – Maintaining building traditions” και απόκτησε το πιστοποιητικό “nZEB Designer Certificate”. Επιπλέον, παρακολούθησε κι άλλα επιμορφωτικά σεμινάρια σχετικά με τον τομέα της ενέργειας και το περιβάλλον.
