Νατάσα Πηλείδου: Η Ενεργειακή Στρατηγική της Κύπρου και οι Προκλήσεις της Ενεργειακής Μετάβασης

Η κα Πηλείδου η οποία παρουσίασε χθες, στην Λευκωσία, τη νέα Εμπορική Πολιτική του Υπουργείου του οποίου προΐσταται, που έχει στόχο την επανεκκίνηση της οικονομίας της Κύπρου στην μεταCovid εποχή, εστίασε ακόμη στη βιώσιμη ανάπτυξη και αναβάθμιση του συστήματος ηλεκτρισμού στην Κύπρο που θα διαθέτει, όπως είπε, άλλα χαρακτηριστικά στο μέλλον, με αύξηση του ποσοστού διείσδυσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), αλλά και προώθηση λύσεων αποθήκευσης ενέργειας.

Μίλησε, παράλληλα, για τη σημασία που αποδίδει το Υπουργείο της στα μέτρα που θα διασφαλίσουν την ασφαλή μετάβαση της Κύπρου στην καθαρή ενέργεια, που όπως τόνισε, αποτελεί βασικό πυλώνα της εθνικής στρατηγικής για το 2030. Η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας δεν παρέλειψε να αναφερθεί στη σημασία και σπουδαιότητα της χρήσης φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή, και αποκάλυψε πως αυτό θα συμβεί στο τέλος του 2022, όταν θα έχει ολοκληρωθεί το PCI, «CyprusGas2EU».

Η κα Πηλείδου αναφέρθηκε επίσης στο φιλόδοξο εγχείρημα της κατασκευής του αγωγού EastMed, καθώς και για τις προοπτικές και πλεονεκτήματα που θα προσφέρει για την ευρύτερη περιοχή. Μίλησε ακόμη για την υποθαλάσσια ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ, Κύπρου και Κρήτης, «EuroAsia Interconnector», που θα έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2023, και τόνισε ότι θα διαδραματίσει κομβικό ρόλο για το ενεργειακό μέλλον του νησιού.

Τέλος, αναφερόμενη στις αποφάσεις για διακοπή της χρηματοδότησης έργων φυσικού αερίου, εμφανίστηκε καθησυχαστική και υπογράμμισε πως δεν θα επηρεάσουν σοβαρά το ερευνητικό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της Υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, στο portal:

· Κα Υπουργέ, η σταδιακή μετάβαση στην καθαρή ενέργεια και προς ένα οικονομικό μοντέλο μηδενικού αποτυπώματος άνθρακα, αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας. Θα μπορούσατε να μας απαριθμήσετε τις ενέργειες στις οποίες προβαίνει η Κυπριακή Δημοκρατία και, ιδιαίτερα, το Υπουργείο σας, ώστε να εκπληρωθούν οι υποχρεώσεις που απορρέουν για την αναμόρφωση του πλαισίου πολιτικής για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, όπως επιτάσσει η συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα;

Είναι γεγονός πως η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια αποτελεί βασικό πυλώνα ανάπτυξης των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών, με την Κύπρο να θέτει ως προτεραιότητα, για την επόμενη δεκαετία 2021-2030, μέτρα και πολιτικές στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και της Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΕΞΕ), στη βάση του «Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ενέργεια και το Κλίμα». Επιδιώκοντας τη σταδιακή απαλλαγή από τα ρυπογόνα καύσιμα, ως παράλληλους στόχους έχουμε θέσει την ανάπτυξη επενδύσεων για εκμετάλλευση των γηγενών ενεργειακών πόρων και την ψηφιακή αναβάθμιση όλων των αδειοδοτικών διαδικασιών.

Σημειώνω εδώ ότι η Κυπριακή Δημοκρατία, από το 2018 έχει ξεπεράσει τον εθνικό υποχρεωτικό στόχο του 2020 για 13% μερίδιο ενέργειας από ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας. Σύμφωνα με προκαταρτικά στοιχεία, το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 13,9% το 2019 και αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω το 2020.

Ενδεικτική λίστα μέτρων και πολιτικών που εφαρμόζουμε:

· Σχέδιο για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ για ίδια κατανάλωση

Από το 2013 εφαρμόζεται Σχέδιο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές για ίδια χρήση, από νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Στα πλαίσια του εν λόγω Σχεδίου παρέχεται η δυνατότητα σε όλους τους καταναλωτές ηλεκτρισμού να παράγουν το δικό τους ηλεκτρικό ρεύμα με τη χρήση φωτοβολταϊκών συστημάτων ή/και άλλων συστημάτων ΑΠΕ, καταναλώνοντας το επί τόπου για τις δικές τους ανάγκες. Μειώνουν έτσι σημαντικά το κόστος με το οποίο επιβαρύνονται.

Το Σχέδιο καλύπτει τις κατηγορίες του συμψηφισμού μετρήσεων (net-metering), συμψηφισμού λογαριασμών (net-billing), της αυτοπαραγωγής και της εγκατάστασης αυτόνομων συστημάτων ΑΠΕ, μη ενωμένων με το δίχτυο. Απευθύνεται σε όλους τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας (οικιακούς, εμπορικούς, βιομηχανικούς καταναλωτές, δημόσια κτήρια) και επιτρέπει την εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ μέχρι και 10 MW, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε καταναλωτή.

Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα δημοφιλές Σχέδιο, στα πλαίσια του οποίου εγκαταστάθηκαν, μέχρι τον Οκτώβριο του 2020, περί τα 85.9 MW φωτοβολταϊκών συστημάτων σε 18.825 υποστατικά, καθώς και ένα σύστημα εκμετάλλευσης βιομάζας/βιοαερίου ισχύος 2.4 MW για σκοπούς ίδιο-κατανάλωσης. Επιπλέον, το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας της Κύπρου, σε συνεργασία με την Αρχή Ηλεκτρισμού, τροχοδρομεί την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων για σκοπούς ίδιο-κατανάλωσης, συνολικής ισχύος περίπου 5 MW, σε όλα τα σχολικά κτήρια που δεν έχουν ήδη εγκατεστημένο σύστημα.

· Προώθηση εμπορικών συστημάτων ΑΠΕ που θα λειτουργήσουν στην Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού

Την περίοδο 2017-2019 τέθηκαν σε λειτουργία δύο Σχέδια Στήριξης για την προώθηση έργων ΑΠΕ που θα λειτουργήσουν στην Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού, με τους επενδυτές να επιδεικνύουν έμπρακτα το αυξημένο ενδιαφέρον τους. Συγκεκριμένα, έχουν υποβληθεί αιτήσεις για 339.4 MW φωτοβολταϊκών πάρκων, καθώς και μία αίτηση για αιολικό πάρκο ισχύος 18 MW.

· Σχέδια που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞΕ

· «Σχέδιο Παροχής Χορηγιών για ενθάρρυνση της χρήσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και της Εξοικονόμησης Ενέργειας στις κατοικίες», στα πλαίσια του οποίου επιχορηγείται η θερμομόνωση οροφών και η εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος με τη μέθοδο του συμψηφισμού μετρήσεων, σε υφιστάμενες κατοικίες.

· «Σχέδιο Χορηγιών για την εγκατάσταση ή αντικατάσταση ηλιακών συστημάτων παραγωγής ζεστού νερού σε κατοικίες».

· «Σχέδιο χορηγιών για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών σε οικίες για την φόρτιση ηλεκτρικού οχήματος ή υβριδικού οχήματος τύπου plug-in». Ουσιαστικά με το Σχέδιο παρέχεται επιχορήγηση σε οικιακούς καταναλωτές, κατόχους ηλεκτρικού ή υβριδικού οχήματος, για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων ισχύος μέχρι 2 kW, φορτιστών και έξυπνων μετρητών. Το Σχέδιο αποτελεί μέτρο προπομπό για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης με ανανεώσιμες πηγές.

· Σύμφωνα με τον περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων Νόμο, σε κάθε νέο κτήριο επιβάλλεται υποχρεωτική χρήση ελάχιστου ποσοστού ΑΠΕ 25% για όλους του τύπους κτηρίων και 9% για τα ξενοδοχεία.

· Σε ποια φάση βρίσκονται οι ενέργειες που έχετε αναλάβει ώστε η Κύπρος να εκπληρώσει το στόχο μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 100% έως το 2050;

Η ετοιμασία μιας Εθνικής Μακροπρόθεσμης Στρατηγικής για ανάπτυξη με χαμηλές εκπομπές, προβλέπεται αφενός από τη Συμφωνία των Παρισίων και αφετέρου από τον Κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης. Η ετοιμασία της Στρατηγικής της Κύπρου άρχισε μετά την υποβολή του «Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα» και ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2020, παρουσιάζοντας τη μείωση στις εκπομπές ρύπων που μπορεί να επιτευχθεί με τα νέα προτεινόμενα μέτρα και πολιτικές που αναλύονται στο Σχέδιο.

Στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια που έγιναν τον Δεκέμβριο του 2019 και τον Ιούνιο του 2020, κρίθηκε αναγκαίο όπως αναθεωρηθεί η Στρατηγική μας, ώστε να επιτυγχάνεται η κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050. Ετοιμάστηκε, λοιπόν, ένα νέο πρώτο προσχέδιο της Μακροπρόθεσμης Στρατηγικής μας για ανάπτυξη με χαμηλές εκπομπές, το οποίο θα τεθεί σύντομα σε δημόσια διαβούλευση ώστε να εξεταστούν όλες οι τεχνικές πτυχές, αλλά και οι τεχνολογίες που θα χρειαστούν, για να πετύχει η Κύπρος τις πολιτικές της δεσμεύσεις για κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050.

Όπως γίνεται αντιληπτό, στη Στρατηγική αυτή εμπλέκονται πολλά Υπουργεία και Κυβερνητικές Υπηρεσίες, αφού το θέμα δεν αφορά μόνο στους τομείς της ενέργειας και της βιομηχανίας, αλλά και σε αυτούς του περιβάλλοντος, των μεταφορών και της έρευνας και καινοτομίας. Για τον καλύτερο συντονισμό και την παρακολούθηση των πολιτικών και δράσεων για την προώθηση της πράσινης οικονομίας, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε, τον περασμένο Νοέμβριο, τη σύσταση Εθνικού Συστήματος Διακυβέρνησης για την Πράσινη Συμφωνία.

· Πώς σχολιάζετε το γεγονός ότι την ώρα που οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις στην Ε.Ε., ιδίως των νησιωτικών περιοχών, συνιστούν την αιχμή του δόρατος για την ολοκλήρωση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας, η Κύπρος παραμένει το μοναδικό κράτος-μέλος που είναι απομονωμένο ενεργειακά;

Ο τερματισμός της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου αποτελεί κύριο στόχο της ενεργειακής μας στρατηγικής, ο οποίος και αναμένουμε να ευοδωθεί σύντομα με την υλοποίηση των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος «CyprusGas2EU», «EastMed Pipeline» και «EuroAsia Interconnector». Φυσικά, τα εν λόγω έργα, στα οποία θα αναφερθώ στη συνέχεια, θα συμβάλουν επίσης στην ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας της ΕΕ, στην ασφάλεια εφοδιασμού και, γενικότερα, στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης για τη μετάβαση σε μία οικονομία απαλλαγμένη από τον άνθρακα, έως το 2050.

Το «CyprusGas2EU» είναι σήμερα υπό κατασκευή και αφορά στη δημιουργία εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου στην Κύπρο και την ευρύτερη περιοχή. Αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία περί τα τέλη του 2022 και περιλαμβάνει πλωτή μονάδα εισαγωγής, αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου, καθώς και άλλες συναφείς με την έλευση φυσικού αερίου υποδομές.

Το έργο του «EastMed Pipeline» αφορά σε έναν υποθαλάσσιο αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου, ο οποίος αναμένεται να λειτουργήσει στις αρχές του 2025 και θα συνδέει Ισραήλ, Κύπρο και Ελλάδα.

Η ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ, Κύπρου και Κρήτης, μέσω υποθαλάσσιου ηλεκτρικού καλωδίου, είναι το έργο «EuroAsia Interconnector», το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί τέλος του 2023 και θα αποτελεί τη διασυνδετήριο λεωφόρο ηλεκτρισμού που θα ενώνει την Ασία με την Ευρώπη.

Επιπλέον, σχεδιάζεται και η ηλεκτρική διασύνδεση «EuroAfrica Interconnector», που επίσης αναμένεται να ολοκληρωθεί τέλος του 2023 και θα συνδέει την Κύπρο με την Αίγυπτο και την Ελλάδα.

· Ποια είναι τα επόμενα βήματα που προτίθεστε να αναλάβετε για να αυξήσετε τη βιωσιμότητα, την ανταγωνιστικότητα, την ευελιξία και την ψηφιοποίηση του ηλεκτρικού συστήματος με την ενσωμάτωση ΑΠΕ, τη χρήση φυσικού αερίου και συστημάτων αποθήκευσης;

Μια από τις προτεραιότητες του Υπουργείου μας είναι, ακριβώς, η βιώσιμη ανάπτυξη και αναβάθμιση του συστήματος ηλεκτρισμού στην Κύπρο, μεταξύ άλλων διασφαλίζοντας την αύξηση του ποσοστού διείσδυσης ΑΠΕ μέσω της ταυτόχρονης προώθησης των νέων μας προγραμμάτων στήριξης και των σχεδιασμών μας για συστήματα αποθήκευσης. Είμαστε, επίσης, σήμερα στο στάδιο υλοποίησης μελετών που θα αναδείξουν τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ανάγκες του δικτύου, ενώ τρέχουν, παράλληλα, και οι διαδικασίες για λειτουργία της πλήρως ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού αρχές του 2022.

Επιπρόσθετα, μαζί με άλλους αρμόδιους φορείς, συμμετέχουμε ήδη σε προγράμματα έξυπνων συστημάτων μέτρησης, παρακολούθησης και ελέγχου του δικτύου, τα οποία και μπορούν να μας βοηθήσουν τόσο στην ευέλικτη αντιμετώπιση όσο και στην πρόβλεψη και αποτροπή κρίσεων. Μία από τις υπηρεσίες που θα μπορούν να αναπτυχθούν στο άμεσο μέλλον με την ψηφιοποίηση του ηλεκτρικού μας δικτύου, είναι το εμπόριο ενέργειας μεταξύ των καταναλωτών-παραγωγών (Peer-to-Peer), το οποίο θα δίνει τη δυνατότητα για ευέλικτες ενεργειακές συναλλαγές μεταξύ ομότιμων, όπου η περίσσεια ενέργειας από έναν παραγωγό-καταναλωτή, θα μπορεί να ανταλλάσσεται μεταξύ άλλων τοπικών πελατών. Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθεί περαιτέρω μείωση του κόστους για τους καταναλωτές ενέργειας και θα αυξηθεί το εισόδημα για τους μικρούς παραγωγούς, οι οποίοι θα μπορούν να δραστηριοποιηθούν μέσα στις ενεργειακές κοινότητές τους ή και μελλοντικά απευθείας στην Αγορά Ηλεκτρισμού.

Φυσικά, για την επίτευξη των στόχων μας σημαντική είναι και η χρήση φυσικού αερίου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία και θα ξεκινήσει περί τα τέλη του 2022, με την ολοκλήρωση του Έργου Κοινού Ενδιαφέροντος «CyprusGas2EU» στο οποίο αναφέρθηκα προηγουμένως. Το φυσικό αέριο αποτελεί το μεταβατικό καύσιμο για την πλήρη απαλλαγή από τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα και μαζί με την αναμενόμενη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρισμού, θα οδηγήσουν σε αύξηση του ανταγωνισμού, μείωση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και ένα πιο ορθολογικό μοντέλο αγοράς ηλεκτρισμού, με απώτερο στόχο, μακροπρόθεσμα, η ενέργεια που φτάνει στον καταναλωτή να είναι πιο πράσινη και πιο οικονομική.

· Πόσο εφικτή και σε ποιο βαθμό θεωρείτε ότι θα είναι μακροπρόθεσμα η παραγωγή υδρογόνου για χρήση σε όλους τους τομείς της οικονομίας, στην Κύπρο μετά το 2030;

Το υδρογόνο έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως το αέριο του μέλλοντος. Όμως, όπως και στους άλλους τομείς, θα πρέπει να υπάρξει μια σταδιακή μετάβαση στο νέο αυτό καύσιμο, με τις διάφορες μελέτες, έγγραφα και στρατηγικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά και άλλων Διεθνών Οργανισμών, να προβλέπουν μια σταδιακή πορεία ανάπτυξης της οικονομίας του καθαρού υδρογόνου. Χρειάζεται, ουσιαστικά, να περάσουμε από κάποια στάδια, π.χ. από το μπλε υδρογόνο που παράγεται από το φυσικό αέριο, στο πράσινο υδρογόνο που παράγεται καθαρά από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Για να καταστεί όμως αυτό εφικτό, θα χρειαστεί να δοθεί μεγάλη έμφαση στην έρευνα και καινοτομία, με το Υπουργείο μας και το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, να προωθούμε επί του παρόντος, σε συνεργασία με ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα της Κύπρου, τη χρήση του υδρογόνου στις μεταφορές, αλλά και ως μέσου αποθήκευσης ενέργειας.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις που έχουν γίνει, τόσο για την Κύπρο όσο και την υπόλοιπη Ευρώπη, η χρήση υδρογόνου θα εστιαστεί αρχικά στις βαριές βιομηχανίες και όπου οι άλλες πράσινες τεχνολογίες δεν μπορούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά, π.χ. στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών. Στη συνέχεια, οι τεχνολογίες ανανεώσιμου υδρογόνου θα φθάσουν σε ώριμα επίπεδα σε όλους τους δύσκολα απανθρακοποιήσιμους τομείς, στους οποίους άλλες εναλλακτικές επιλογές ενδέχεται να μην είναι εφικτές ή να έχουν υψηλότερο κόστος.

Αναμφισβήτητα, λοιπόν, το υδρογόνο θα αποτελέσει τη μελλοντική πηγή ενέργειας σε όλους τους τομείς και θα πρέπει από τώρα να θέσουμε και εμείς φιλόδοξους στόχους για τη χρήση του.

· Έχετε δηλώσει πως οι δραστηριότητες στην κυπριακή ΑΟΖ προγραμματίζονται για το δεύτερο μισό του 2021, κάτι που χαρακτηρίσατε ιδιαίτερα θετικό, ιδίως καθώς πολλές μεγάλες εταιρείες εγκαταλείπουν την έρευνα σε αρκετές περιοχές του πλανήτη. Πόσο επηρεάζουν τα σχέδια της Κυπριακής Δημοκρατίας οι πρόσφατες αποφάσεις, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για διακοπή της χρηματοδότησης έργων φ. αερίου, που έως πρόσφατα χαρακτηριζόταν ως καύσιμο-γέφυρα για την Ενεργειακή Μετάβαση; Πόσο επηρεάζεται η ευρύτερη στρατηγική της Κύπρου στον τομέα των υδρογονανθράκων από αυτή την εξέλιξη;

Η διακοπή της χρηματοδότησης έργων φυσικού αερίου δεν αφορά μόνο στις δραστηριότητες έρευνας και εξόρυξης, τις οποίες χρηματοδοτούν οι αδειούχοι από ίδια κεφάλαια ή με δανεισμό (από ιδιωτικές τράπεζες, επενδυτικά ταμεία, επενδυτές, κτλ.), αλλά και άλλες υποδομές που σχετίζονται, κυρίως, με τη μεταφορά, διανομή και χρήση του αερίου. Ως εκ τούτου, οι αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για διακοπή της χρηματοδότησης έργων φυσικού αερίου, δεν αναμένεται να επηρεάσουν ιδιαίτερα το ερευνητικό μας πρόγραμμα σε βραχυπρόθεσμο ή μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, αφού όπως σωστά αναφέρατε, το φυσικό αέριο θεωρείται το καύσιμο-γέφυρα για την Ενεργειακή Μετάβαση, οπότε η χρήση του δεν αναμένεται να μειωθεί τα επόμενα χρόνια.

Ως εκ τούτου, η υλοποίηση της στρατηγικής μας στον τομέα των υδρογονανθράκων προχωρά, αν και το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και τις αποφάσεις που λαμβάνονται σχετικά με την Ενεργειακή Μετάβαση. Με αυτό τον τρόπο θα είμαστε σε θέση να προσαρμόσουμε έγκαιρα τη στρατηγική μας, αν κάτι τέτοιο κριθεί αναγκαίο.

· Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η υιοθέτηση λύσεων ηλεκτροκίνησης στο Νησί και τί κίνητρα προτίθεστε να δώσετε στους καταναλωτές, ώστε να επιλέξουν τα καθαρά οχήματα του μέλλοντος;

Η προώθηση της ηλεκτροκίνησης στη Κύπρο είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που θα συμβάλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στον τομέα των μεταφορών και, κατ’ επέκταση, στην κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050. Για την ομαλή μετάβαση και βιώσιμη ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης στη χώρα μας, απαιτείται η στοχευμένη παροχή κινήτρων και, φυσικά, η ετοιμασία του κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου που θα περιλαμβάνει τη χωροθέτηση, αδειοδότηση και λειτουργία των σημείων επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων. Είμαστε σε συνεχή συνεργασία με το συναρμόδιο Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, ακριβώς για να ετοιμάσουμε μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την ηλεκτροκίνηση που να προνοεί για δράσεις που πρέπει να γίνουν από τα διάφορα κυβερνητικά τμήματα.

Για παράδειγμα, στα πλαίσια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας συμπεριλήφθηκε πρόταση του Υπουργείου Μεταφορών για χρηματοδότηση δράσεων ύψους €40 εκατομμυρίων, για προώθηση του ηλεκτρικού οχήματος (επιδότηση αγοράς ηλεκτρικού οχήματος και επένδυσης για εγκατάσταση δημόσιων σημείων επαναφόρτισης). Επιπρόσθετα, το Υπουργείο Ενέργειας ετοίμασε Σχέδιο Χορηγιών €6 εκατομμυρίων, για προώθηση των συστημάτων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων με ΑΠΕ, το οποίο απευθύνεται σε φυσικά πρόσωπα και σε τοπικές αρχές και δημόσιους οργανισμούς. Όπως προανέφερα, το Σχέδιο για τα φυσικά πρόσωπα είναι σε ισχύ και παρέχεται επιχορήγηση ύψους μέχρι και €2.250 σε οικιακούς καταναλωτές, κατόχους ηλεκτρικού ή υβριδικού οχήματος, για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και έξυπνου μετρητή, ισχύος μέχρι 2 kW.

Την ίδια στιγμή, έχουμε ήδη θεσμοθετήσει σημαντικές νομοθετικές ρυθμίσεις που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας και είναι οι εξής:

· Από τις 11 Μαρτίου του 2021, για έκδοση άδειας οικοδομής απαιτείται όπως:

· σε νέα, μη προοριζόμενα για κατοικία κτήρια, καθώς και στα μη προοριζόμενα για κατοικία κτήρια που υφίστανται ανακαίνιση μεγάλης κλίμακας με περισσότερους από δέκα χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων, γίνεται εγκατάσταση τουλάχιστον ενός σημείου επαναφόρτισης, καθώς και υποδομή καλωδίωσης για τουλάχιστον έναν χώρο στάθμευσης ανά πέντε, προκειμένου να καταστεί δυνατή σε μεταγενέστερο στάδιο η εγκατάσταση σημείων επαναφόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα,

· σε κτήρια που χρησιμοποιούνται ως κατοικίες, με περισσότερους από δύο χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων, είτε πρόκειται για νέα κτήρια είτε πρόκειται για κτήρια που υφίστανται ανακαίνιση μεγάλης κλίμακας, γίνεται εγκατάσταση πρόνοιας για σημείο επαναφόρτισης ηλεκτρικού οχήματος.

· Από την 1η Ιανουαρίου 2025, όλα τα κτήρια που δεν χρησιμοποιούνται ως κατοικίες και διαθέτουν περισσότερες από είκοσι θέσεις στάθμευσης, πρέπει να εγκαταστήσουν τουλάχιστον ένα σημείο επαναφόρτισης.

Ακόμα μια σημαντική δράση του Υπουργείου μας, η οποία υλοποιήθηκε εντός του 2020, είναι η ανάρτηση στα πρατήρια πετρελαιοειδών του συγκριτικού πίνακα τιμών των συμβατικών καυσίμων και των εναλλακτικών καυσίμων σε €/100 km, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρισμού στις μεταφορές, προκειμένου ο καταναλωτής να λαμβάνει υπόψη και την παράμετρο αυτή στην αγορά καινούριου οχήματος.

Αναμφίβολα, καθοριστικός παράγοντας θα είναι και το άνοιγμα της αγοράς του ηλεκτρισμού αρχές του 2022, με την αναμενόμενη μείωση στις τιμές λόγω ανταγωνισμού, να αποτελεί ένα μέτρο ενθάρρυνσης της ηλεκτροκίνησης.

Οφείλω, εν πάση περιπτώσει, να σημειώσω ότι η Κύπρος, λόγου του μικρού και νησιώτικου χαρακτήρα της, με τις σχετικά μικρές αποστάσεις, προωθεί σε πρώτο στάδιο την ηλεκτρική φόρτιση στις οικίες. Με την ολοκλήρωση του νομοθετικού πλαισίου, θα προωθηθούν οι δημόσιοι σταθμοί ταχείας φόρτισης σε διάφορα σημεία της χώρας, ώστε οι χρήστες των ηλεκτρικών οχημάτων να μπορούν να διακινούνται τόσο εντός όσο και εκτός των πόλεων, χωρίς περιορισμούς. Μέχρι σήμερα έχουν εγκατασταθεί 18 σημεία διπλής φόρτισης σε δημόσια προσβάσιμους χώρους.

Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί στο επόμενο διάστημα, παράλληλα με το Σχέδιο που προωθεί το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων για επιδότηση ηλεκτρικού οχήματος. Επισημαίνεται ότι σε Σχέδιο που λειτούργησε το προηγούμενο έτος, για επιδότηση μέχρι και €5.000 της αγοράς καθαρά ηλεκτρικού οχήματος, υποβλήθηκαν πέραν των 1.000 αιτήσεων, οι οποίες όμως λόγω των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας δεν αξιολογήθηκαν. Αναμένεται ότι το νέο Σχέδιο θα λειτουργήσει εντός του 2021.

Αξίζει να αναφέρω κλείνοντας, ότι σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, τα ηλεκτρικά οχήματα αναμένεται να γίνουν ανταγωνιστικά τα επόμενα χρόνια και, συνεπώς, μέχρι το τέλος του 2030 υπολογίζεται ότι θα υπάρχουν στην Κύπρο πέραν των 120.000 ηλεκτρικών και υβριδικών (plug-in) οχημάτων. Επί του συνόλου των επιβατικών οχημάτων, αυτός ο αριθμός θα αντιστοιχεί στο 1/5 περίπου.