Yδρογόνο: O «νέος χρυσός»
Υδρογόνο και ηλεκτρική ενέργεια στην Κύπρο – Καινοτομία από τον Jean Noel de Charentenay – Το μέλλον στη χώρα μας και γιατί θεωρείται ως ο «νέος χρυσός» – Όσα ανέφερε στη Cyprus Times
Όπως είναι γνωστό, για να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, η Ευρώπη πρέπει να μετασχηματίσει το ενεργειακό της σύστημα, το οποίο παράγει το 75% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ.
Η στρατηγική της ΕΕ για την ενοποίηση του ενεργειακού συστήματος και η στρατηγική της ΕΕ για το υδρογόνο, οι οποίες εγκρίθηκαν σήμερα, θα ανοίξουν τον δρόμο για έναν αποδοτικότερο και περισσότερο διασυνδεδεμένο ενεργειακό τομέα έχοντας ως διττό στόχο ένα καθαρότερο πλανήτη και μια ισχυρότερη οικονομία.
Ο Jean Noel de Charentenay, VP Strategy, μίλησε στη Cyprus Times και εξηγεί τη σημασία του υδρογόνου στην Κύπρο, τις καινοτομίες καθώς και τους στόχους της Ευρώπης σε αυτό.
Επίσης, ιδιαίτερη είναι και η αναφορά στον σταθμό παραγωγής «Σταθερής και Ανανεώσιμης (renewstable) ενέργειας» εξηγώντας εάν αυτό θα θεωρείται επικίνδυνος για τις γειτνιάζουσες περιοχές ή τους εργαζόμενους που θα απασχολήσει και οι οποίοι αφορούν, πέραντ των 300 ατόμων.
Ακολουθεί αυτούσια η συνέντευξη του Jean Noel de Charentenay:
Κύριε de Charentenay όλοι έχουμε ακούσει για το εξαιρετικά ενδιαφέρον έργο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σας με βάση το υδρογόνο, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως έργο Σταθερής και Ανανεώσιμης ενέργειας (Renewstable). Η ιδιαιτερότητα του πηγάζει από το γεγονός ότι η ηλιακή ενέργεια που συλλέγεται κατά τη διάρκεια της ημέρας ή όποτε υπάρχει ήλιος, αποθηκεύεται μέσω της χρήσης υδρογόνου, έτσι ώστε η παρεχόμενη ηλεκτρική ενέργεια να παρέχεται με σταθερό ρυθμό. Αυτό είναι κάτι πολύ καινούριο για την Κύπρο, μπορείτε να μας εξηγήσετε πώς λειτουργεί αυτό στην πράξη;
«Το υδρογόνο είναι το πιο σύνηθες στοιχείο στην ατμόσφαιρα και υπάρχει σε πολλά υλικά που μας περιβάλλουν, συμπεριλαμβανομένου του νερού. Το υδρογόνο είναι το πιο άφθονο αέριο στην ατμόσφαιρα, αλλά επειδή είναι 14 φορές ελαφρύτερο από τον αέρα, στην γη μας υπάρχει μόνο σε μοριακές μορφές όπως π.χ. το νερό. Είναι άχρωμο, άοσμο, μη διαβρωτικό και μη τοξικό. Επιπλέον, όταν παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και χρησιμοποιείται σε κυψέλη καυσίμου, δεν παράγει επιβλαβείς εκπομπές καυσαερίων. Από πολλές απόψεις, το υδρογόνο είναι το τέλειο καύσιμο.
Η παραγωγή υδρογόνου θα γίνεται μέσω της ηλεκτρόλυσης του νερού και θα χρησιμοποιεί την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές. Η ηλιακή ενέργεια που θα παράγεται επί τόπου, θα μετατρέπεται σε υδρογόνο προκειμένου να αποθηκεύεται, για αναπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε 24ωρη βάση. Η μακροπρόθεσμη αποθήκευση υδρογόνου βασίζεται στην αρχή του «κύκλου του νερού»: μια διαλείπουσα ανανεώσιμη ενέργεια, ηλιακή στην περίπτωση, χρησιμοποιείται για διαχωρισμό μορίων νερού στον ηλεκτρολύτη. Διαχωρίζοντας τα μόρια, λαμβάνουμε οξυγόνο και υδρογόνο. Το οξυγόνο απελευθερώνεται στον αέρα ενώ το υδρογόνο αποθηκεύεται σε δεξαμενές. Το υδρογόνο μετατρέπεται ξανά σε ηλεκτρισμό μέσω ανασυνδυασμού του με οξυγόνο στην κυψέλη καυσίμου, απελευθερώνοντας καθαρούς υδρατμούς. Αυτό το υδρογόνο που χρησιμοποιείται ως φορέας αποθήκευσης ενέργειας και το οποίο επιτρέπει την αντιστάθμιση της διαλειπτικότητας της ηλιακής ενέργειας, ονομάζεται “Πράσινο Υδρογόνο”. Αυτό είναι το Πράσινο Υδρογόνο το οποίο καθορίστηκε ως μία από τις κύριες προτεραιότητες της ΕΕ.
Το έργο μας βασίζεται στην αρχή του κύκλου του νερού για την παραγωγή καθαρής συνεχόμενης ηλεκτρικής ενέργειας σε 24ωρη βάση, 7 μέρες την εβδομάδα Η διαδικασία είναι απλή, εύχρηστη και πλήρως απαλλαγμένη από κινδύνους. Το κύριο στοιχείο που χρησιμοποιείται στην απλή αυτή διαδικασία είναι το νερό και αυτό που «απομένει» μετά την ολοκλήρωση του «κύκλου του νερού» είναι και πάλι καθαρό νερό».
Το 2020, η ΕΕ ανακοίνωσε επίσημα τη στρατηγική υδρογόνου “Στρατηγική για το υδρογόνο για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη”, σκοπός της οποίας είναι να καταστήσει δυνατή τη διαδεδομένη χρήση υδρογόνου έως το 2050. Γιατί όλη αυτή η έμφαση στο Υδρογόνο;
«Μία από τις βασικές προτεραιότητες της ΕΕ είναι η επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ, που παρουσιάστηκε και εγκρίθηκε το 2019, είναι το σχέδιο για να γίνει η ΕΕ η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050, με αποτέλεσμα ένα καθαρότερο περιβάλλον, πιο προσιτή ενέργεια, έξυπνες συγκοινωνίες, νέες θέσεις εργασίας και γενικώς καλύτερη ποιότητα ζωής.
Λόγω αυτής της νέας κατεύθυνσης της ΕΕ, το υδρογόνο τέθηκε ως βασική προτεραιότητα για την επίτευξη της Πράσινης Συμφωνίας και τη διευκόλυνση της μετάβασης της Ευρώπης προς καθαρές πηγές ενέργειας. Η ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια αναμένεται μεν να απορροφήσει ένα μεγάλο μερίδιο της ενεργειακής κατανάλωσης της ΕΕ έως το 2050, αλλά όχι ολόκληρο. Το υδρογόνο είναι αυτό που θα γεφυρώσει σε μεγάλο βαθμό το χάσμα, ως φορέας αποθήκευσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, εξασφαλίζοντας την ύπαρξη εναλλακτικών λύσεων για εποχιακές διακυμάνσεις και συνδέοντας τις μονάδες παραγωγής με τα πιο απομακρυσμένα κέντρα ζήτησης. Στο. Γι’ αυτό και στο στρατηγικό όραμά της για μια κλιματικά ουδέτερη ΕΕ που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2020, έχει τεθεί σαν στόχος να αυξηθεί σημαντικά το μερίδιο του υδρογόνου στο ενεργειακό μείγμα της Ευρώπης.
Αυτό εξηγεί γιατί η ανάπτυξη ανανεώσιμων υδρογόνων, που παράγονται με τη χρήση κυρίως αιολικής και ηλιακής ενέργειας, είναι ουσιώδες για την ΕΕ. Το ανανεώσιμο υδρογόνο είναι η πιο συμβατή επιλογή με την κλιματική ουδετερότητα και το μηδενικό στόχο ρύπανσης της ΕΕ μακροπρόθεσμα και η πιο συμβατή με ένα ολοκληρωμένο ενεργειακό σύστημα.
Η επιλογή του ανανεώσιμου υδρογόνου θα δημιουργήσει επίσης νέες θέσεις εργασίας και οικονομική ανάπτυξη εντός της ΕΕ και θα υποστηρίξει ένα οικονομικά αποδοτικό ολοκληρωμένο ενεργειακό σύστημα. Για την επίτευξη των στόχων του 2050, η διαδικασία προοδευτικής ανάπτυξης ανανεώσιμου υδρογόνου σε μεγάλη κλίμακα παράλληλα με την ανάπτυξη νέας παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς ωριμάζει η τεχνολογία και μειώνεται το κόστος των τεχνολογιών παραγωγής της, θα πρέπει να ξεκινήσει τώρα. Είναι σαφές ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει την ΕΕ πρωτοπόρο στη χρήση του υδρογόνου ως ενεργειακού φορέα και στην ευρεία χρήση υδρογόνου έως το 2050.
Το υδρογόνο που παράγεται από ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια είναι το «Πράσινο Υδρογόνο», στο οποίο πρέπει να δοθεί προτεραιότητα. Φυσικά θα προωθηθούν και άλλες διαδικασίες παραγωγής, όπως είναι η χρήση φυσικού αερίου ως πρώτη ύλη ή άλλα καύσιμα, αλλά μόνο σε ένα μεταβατικό στάδιο. Τον Ιούνιο του 2020, κράτη μέλη της ΕΕ όπως η Αυστρία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες και η Ελβετία υπέγραψαν δήλωση στενής συνεργασίας για την υποβολή νομοθετικών προτάσεων από την ΕΕ, για την έγκαιρη καθιέρωση μιας ευρωπαϊκής πράσινης οικονομίας υδρογόνου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να υποβάλει συγκεκριμένες νομοθετικές προτάσεις για την πράσινη οικονομία υδρογόνου και την ενσωμάτωση του τομέα τον Δεκέμβριο του 2021. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη εκτενείς προπαρασκευαστικές εργασίες.
Με την εφαρμογή της στρατηγικής για το υδρογόνο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοχεύει στην πραγματοποίηση αρκετών στόχων, όπως είναι η επίτευξη μιας ΕΕ με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα μέσω της απανθρακοποίησης βιομηχανιών για τις οποίες δεν είναι προσιτή λύση ο άμεσος εξηλεκτρισμός, καλύτερη ενσωμάτωση της αιολικής και ηλιακής ενέργειας με το υδρογόνο ως μέσο αποθήκευσης, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στην οικονομία του υδρογόνου, τον χειρισμό των αιτιών της μετανάστευσης με τη δημιουργία αλυσίδων εφοδιασμού με χώρες εκτός της ΕΕ στο πλαίσιο της εξωτερικής ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ… ακόμη και την καταπολέμηση της οικονομικής ζημιάς που προκλήθηκε από τα απαγορευτικά μέτρα λόγω του Covid-19 , παρέχοντας σημαντικές επιδοτήσεις σε χώρες και έργα που σχετίζονται με την οικονομία υδρογόνου από τη Σχέδιο Ανάκαμψης της ΕΕ».
Πώς πρόκειται η ΕΕ να επιτύχει όλους αυτούς τους στόχους;
«Η ΕΕ έχει θέσει έναν σαφή οδικό χάρτη τριών φάσεων με συγκεκριμένους στόχους για κάθε Φάση. Την περίοδο 2020-2024, η έμφαση δίνεται στην ανάπτυξη ανανεώσιμου υδρογόνου, το 2025-2030 στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου ενεργειακού συστήματος του οποίου το υδρογόνο πρέπει να γίνει ένα αναπόσπαστο μέρος και το 2030-2050, στην ανάπτυξη του υδρογόνου σε μεγαλύτερη κλίμακα προκειμένου να επιτευχθεί η απανθρακοποίηση σε όλους τους τομείς ακόμη και στους πιο δύσκολους».
Δηλαδή το υδρογόνο είναι ο «νέος χρυσός»;
«Το υδρογόνο μπορεί να προσφέρει λύσεις σε πολλά «ζητήματα» που πρέπει να αντιμετωπίσουν διάφοροι τομείς, καθώς και να γίνει «ενισχυτής» ή υποστηρικτής των οικονομιών των χωρών που συμμορφώνονται με το νέο όραμα και τις Οδηγίες της ΕΕ. Τα οφέλη που μπορεί να αποφέρει η χρήση υδρογόνου είναι πολλαπλά: Το υδρογόνο είναι πολύ ενεργειακά αποδοτικό, δύο φορές πιο αποδοτικό από τη βενζίνη και από το φυσικό αέριο και τρεις φορές πιο αποδοτικό από το πετρέλαιο ντίζελ. Όταν χρησιμοποιείται σε κυψέλη καυσίμου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, το μόνο υποπροϊόν της χημικής αντίδρασης είναι το καθαρό νερό, υπό μορφή ατμού και απαλλαγμένο από τυχόν ρύπους. Αυτό το καθιστά ιδιαίτερα ξεχωριστό και «πολύτιμο» στις νέες πολιτικές που υιοθετήθηκαν από την ΕΕ για την επίτευξη ενός καθαρότερου περιβάλλοντος.
Επιπλέον, το υδρογόνο μπορεί να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα σε ορισμένες βιομηχανικές διεργασίες με έντονη ανάλωση άνθρακα, όπως στους τομείς του χάλυβα ή των χημικών, για να επιτευχθεί μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, ενισχύοντας έτσι την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα αυτών των τομέων. Μπορεί να προσφέρει λύσεις στον τομέα μεταφορών όπου είναι δύσκολη η μείωση καυσαερίων.
Με λίγα λόγια, το Ανανεώσιμο, Πράσινο υδρογόνο μπορεί να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου πριν από το 2030, στην ανάκαμψη της οικονομίας της ΕΕ, και αποτελεί βασικό δομικό στοιχείο για μια κλιματικά ουδέτερη και μηδενικής ρύπανσης οικονομία έως το 2050, αντικαθιστώντας τα ορυκτά καύσιμα και τις πρώτες ύλες σε τομείς που είναι δύσκολο να απαλλαχθούν από τον άνθρακα. Το ανανεώσιμο υδρογόνο προσφέρει επίσης μια μοναδική ευκαιρία για έρευνα και καινοτομία, διατηρώντας και διευρύνοντας την τεχνολογική υπεροχή της Ευρώπης και δημιουργώντας οικονομική ανάπτυξη και θέσεις εργασίας σε ολόκληρη την Ένωση.
Νομίζω ότι αυτό απαντά στην ερώτηση «γιατί να επιλέξω Υδρογόνο και γιατί πρέπει να το κάνω τώρα»
Στην Κύπρο, ακόμη και σήμερα, το υδρογόνο θεωρείται επικίνδυνο.
«Έχετε δίκιο, ακούσαμε κάποια σχόλια από ορισμένες κυβερνητικές υπηρεσίες. Θεωρώ ότι είναι ένα θέμα που απαιτεί περισσότερη έρευνα από την πλευρά τους, προκειμένου να συντονιστούν με τις νέες θέσεις και κατευθυντήριες γραμμές της Ε.Ε. πάνω στο θέμα αυτό. Οι νέες Ευρωπαϊκές Οδηγίες ξεκάθαρα ενθαρρύνουν και προωθούν την εκτεταμένη χρήση του Πράσινου Υδρογόνου. Φυσικά, οι διάφορες υπηρεσίες στις οποίες αναφέρομαι καλά κάνουν, και είναι αξιέπαινο ότι είναι τόσο προσεκτικές ως προς την προστασία των εργαζομένων και των κοινοτήτων που περιβάλλουν τα έργα επεξεργασίας υδρογόνου. Αν μιλήσω για το δικό μας έργο, τα μέτρα ασφαλείας και προφύλαξης που λαμβάνουμε είναι τέτοια, ώστε οι εγκαταστάσεις μας σε διάφορες χώρες του κόσμου θεωρούνται «όχι απλά ασφαλείς αλλά ασφαλέστατες» και συμφέρουσες για τις κοινότητες που τις περιβάλλουν.
Είναι γεγονός ότι το Υδρογόνο μπορεί να αναφλεγεί όταν βρίσκεται σε περιορισμένο χώρο. Το σύστημα αποθήκευσης ενέργειας της HDF βρίσκεται πάντα σε εξωτερικούς χώρους και διαθέτει αυτόματες βαλβίδες απελευθέρωσης αερίου σε περίπτωση κινδύνου, διασφαλίζοντας ότι το υδρογόνο δεν περιορίζεται ποτέ και δεν μπορεί να εκραγεί. Επιπλέον, ολόκληρη η περίμετρος ασφαλείας περιβάλλεται από ηλιακούς συλλέκτες και φράχτη ασφαλείας, ώστε να μην υπάρχει πρόσβαση ατόμων στην επικίνδυνη ζώνη σε περίπτωση ατυχήματος. Οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής HDF διαθέτουν όλα τα μέτρα ασφαλείας, ανίχνευσης και πρόληψης τα οποία εγγυώνται τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια. Τα μέτρα που λαμβάνονται είναι τόσο εκτεταμένα, ώστε σε σύγκριση, ένα βενζινάδικο να παρουσιάζει μεγαλύτερο κίνδυνο έκρηξης από το σύστημα αποθήκευσης υδρογόνου της HDF.
Συνεπώς, η ασφάλεια του υδρογόνου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο χειρισμού του και από την ασφάλεια της ίδιας της εγκατάστασης. Σήμερα, το υδρογόνο δεν χρησιμοποιείται μόνο σε βιομηχανικό επίπεδο αλλά και για οικιακές εφαρμογές, κάτι που επιβεβαιώνει τί ανέφερα πιο πάνω.
Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι η Κύπρος είναι πλέον «συντονισμένη» με την κατεύθυνση της ΕΕ σχετικά με το Υδρογόνο και τον ηγετικό του ρόλο στο έργο της Πράσινης Συμφωνίας. Ο Δρ Ανδρέας Πούλλικας, Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου, σε ομιλία του αναφορικά με την Ενεργειακή Μετάβαση της Κύπρου σε Οικονομία Υδρογόνου και τη Μακροπρόθεσμη Στρατηγική Βιώσιμης Ενέργειας, αναφέρθηκε στο ρόλο του υδρογόνου στην εθνική στρατηγική βιώσιμης ενέργειας, εξηγώντας πως η παραγωγή υδρογόνου από φυσικό αέριο και από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είναι αυτό που ονομάζεται πράσινο υδρογόνο. Αυτό δείχνει ότι η Κύπρος ετοιμάζεται τώρα να εισέλθει στη νέα εποχή της Ευρωπαϊκής «Πράσινης Συμφωνία».
Επομένως, ο σταθμός παραγωγής Σταθερής και Ανανεώσιμης (renewstable) ενέργειας σας δεν θα πρέπει να θεωρείται επικίνδυνος για τις γειτνιάζουσες περιοχές ή για τους εργαζόμενους που θα απασχολήσετε. Αν θυμάμαι σωστά, θα παρέχετε απασχόληση σε περισσότερα από 300 άτομα;
«Πριν από 10 χρόνια, η ηλιακή παραγωγή ενέργειας θεωρείτο καινοτόμος και τώρα είναι μια κοινή τεχνολογία γνωστή σε όλους. Το υδρογόνο είναι ήδη μια πραγματικότητα της αγοράς, και εφαρμόζεται σε πολλούς τομείς στη βιομηχανία, όπως είναι ο τομέας των μεταφορών, όπου χρησιμοποιείται σε αυτοκίνητα, λεωφορεία, τρένα, πλοία, καθώς και σε πολλούς άλλους τομείς. Το υδρογόνο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρώτη ύλη, καύσιμο ή φορέας ενέργειας και αποθήκευσης. Σήμερα, το υδρογόνο χρησιμοποιείται επίσης στα σπίτια ως μέθοδος θέρμανσης. Το υδρογόνο δεν είναι πιο επικίνδυνο από οποιοδήποτε άλλο συμβατικό καύσιμο, ενώ χαρακτηρίζεται από μια σειρά από μοναδικές ιδιότητες και χαρακτηριστικά. Όσον αφορά τη χρήση του για την παραγωγή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας, δεδομένου ότι το υδρογόνο έχει την ικανότητα να παράγει καθαρό ηλεκτρισμό που δεν εκπέμπει επιβλαβείς εκπομπές, είναι βέβαιο πως θα αποτελέσει τη βάση για μία από τις πιο διαδεδομένες τεχνολογίες σε βάθος χρόνου. Αυτό θα προσφέρει ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε περισσότερους από 300 ανθρώπους που θα εργαστούν για εμάς, καθώς και στις κοινότητες που περιβάλλουν το εργοστάσιο, καθώς θα επωφελούνται από το γεγονός ότι θα παράγεται ηλεκτρική ενέργεια σε κοντινή απόσταση, χωρίς εκπομπές ή ρύπους. Είναι πολιτική της HDF να απασχολεί άτομα από τις γειτονικές κοινότητες καθώς και να βοηθά τις ίδιες τις κοινότητες με διάφορους τρόπους. Έτσι, το μόνο που μπορώ να δω είναι οφέλη και συνέργειες με τους εργαζόμενους και τις κοινότητες που θα φιλοξενήσουν το έργο.
Το έργο έχει οφέλη και για την Κύπρο. Όχι μόνο θα ενισχύσει την οικονομία μέσω ευκαιριών απασχόλησης, επενδύσεων, υποστήριξης των τοπικών κοινοτήτων, αλλά θα στοχεύσει επίσης στην εξασφάλιση κονδυλίων από την ΕΕ που σχετίζονται με έργα και οικονομίες ή χώρες οι οποίες στρέφονται προς το πράσινο υδρογόνο. Η Κύπρος θα είναι επίσης σε θέση να εναρμονιστεί με την πλέον πρόσφατη προσέγγιση για τον επανασχεδιασμό των ενεργειακών συνεργασιών της Ευρώπης τόσο με τις γειτονικές χώρες όσο και με τις ευρύτερες περιοχές».