Το Κονγκό δημοπρατεί εκτάσεις για πετρελαϊκές εταιρείες- «Προτεραιότητά μας δεν είναι να σώσουμε τον πλανήτη»

Δημοκρατία του Κονγκό, δημοπρατεί τεράστιες εκτάσεις γης, ακόμη και σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, σε μια προσπάθεια να γίνει «νέος προορισμός για πετρελαϊκές επενδύσεις»,

Τα οικόπεδα προκειμένου να γίνουν έρευνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο- τα οποία θα δημοπρατηθούν στα τέλη του μήνα- περιλαμβάνουν ακόμη και εκτάσεις στο Εθνικό Πάρκο Virunga, το πιο σημαντικό καταφύγιο γοριλών στον κόσμο, όπως και σε τροπικά έλη, που απορροφούν τεράστιες ποσότητες άνθρακα από την ατμόσφαιρα

«Αν γίνει εκμετάλλευση πετρελαίου σε αυτές τις περιοχές, θα πρέπει να αναμένουμε μια παγκόσμια κλιματική καταστροφή και όλοι απλά θα πρέπει να παρακολουθούμε ανίσχυροι», δήλωσε η Ιρένε Γουαμπίγουα, επικεφαλής της εκστρατείας της Greenpeace στην Κινσάσα.

Η μεταστροφή του Κονγκό και η απόφαση να επιτρέψει νέες γεωτρήσεις πετρελαίου σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές έρχεται οχτώ μήνες αφότου ο πρόεδρος της χώρας, Φέλιξ Τσισεκέντι στάθηκε δίπλα σε ομολόγους του στην κλιματική σύνοδο της Γλασκώβης και υποστήριξε μια δεκαετή συμφωνία για την προστασία του τροπικού δάσους, μέρος της τεράστιας Λεκάνης του Κονγκό, που μόνο ο Αμαζόνιος ξεπερνά σε μέγεθος.

Η συμφωνία περιελάμβανε διεθνείς δεσμεύσεις για 500 εκατομμύρια δολάρια προς το Κονγκό, για τα πρώτα πέντε χρόνια. Όμως, έκτοτε άλλαξαν οι προτεραιότητες του κόσμου, επισημαίνουν οι New York Times.

Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία εκτινάχθηκαν οι τιμές του πετρελαίου. Η Νορβηγία, κορυφαίος υποστηρικτής της διάσωσης των δασών, αυξάνει την παραγωγή πετρελαίου με σχέδια για περισσότερες γεωτρήσεις στη θάλασσα. Και ο Τζο Μπάιντεν, που στην αρχή της θητείας του υποσχέθηκε τη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, ταξίδεψε πριν από λίγες ημέρες στη Σαουδική Αραβία, όπου αναφέρθηκε στην ανάγκη για μεγαλύτερη παραγωγή πετρελαίου.

Το Κονγκό έδωσε προσοχή σε αυτά τα γεγονότα, επεσήμανε ο Τόσι Μπάνου Μπάνου, επικεφαλής αντιπρόσωπος της χώρας για κλιματικά ζητήματα και σύμβουλος του υπουργού Υδρογονανθράκων.

Μοναδικός στόχος του Κονγκό στη δημοπρασία, συμπλήρωσε, είναι να εξασφαλίσει αρκετά έσοδα για να βοηθήσει τα προγράμματα της χώρας για τη μείωση της φτώχειας και για την υποστήριξη της τόσο αναγκαίας ανάπτυξης. «Αυτή είναι η προτεραιότητά μας», τόνισε ο Μπάνου. «Προτεραιότητά μας δεν είναι να σώσουμε τον πλανήτη», ανέφερε χαρακτηριστικά.

«Καιρός για ίσους όρους»

Η δημοπρασία ανακοινώθηκε τον Μάιο με ανάρτηση στα social media, εξοργίζοντας τις περιβαλλοντικές οργανώσεις. Την προηγούμενη εβδομάδα κυβερνητικοί αξιωματούχοι επέμειναν, αυξάνοντας τον αριθμό των τεράστιων εκτάσεων από 16 σε 30, από τις οποίες οι 27 για πετρέλαιο και οι τρεις για φυσικό αέριο.

Η δημοπρασία φέρνει ξανά στην επικαιρότητα τα δύο μέτρα και δύο σταθμά που έχουν επισημάνει πολλοί πολιτικοί ηγέτες από την Αφρική, σημειώνουν οι New York Times. Πώς μπορούν οι δυτικές χώρες, οι οποίες βασίζουν την ευημερία τους στα ορυκτά καύσιμα- τα οποία εκλύουν δηλητηριώδη αέρια που υπερθερμαίνουν τον πλανήτη- να απαιτούν η Αφρική να απαρνηθεί τα δικά της αποθέματα άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου, προκειμένου να προστατεύσει όλους τους άλλους;

Και εγείρει ένα ερώτημα που διατυπώνουν πολλές κοινότητες, των οποίων η ίδια η επιβίωση βασίζεται στο κόψιμο δέντρων, για πώληση ή για να μαγειρέψουν. Αν προστατεύσουν αυτά τα συστήματα απορρόφησης άνθρακα, ανυπολόγιστης αξίας για όλο τον κόσμο, τι παίρνουν ως αντάλλαγμα; «Ίσως είναι καιρός να έχουμε ίσους όρους ανταγωνισμού και να αποζημιωθούμε», επεσήμανε ο Μπάνου.

Τον Μάιο ο υπουργός Υδρογονανθράκων του Κονγκό, Ντιντιέ Μπουντίμπου, δήλωσε ότι η χώρα έχει τη δυνατότητα να φτάσει από τα περίπου 25.000 βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, που παράγει σήμερα, στο ένα εκατομμύριο. Με τις σημερινές τιμές, αυτό αντιστοιχεί σε 32 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο, πάνω από το μισό του ΑΕΠ του Κονγκό.

Ο Μπάνου ανέφερε ως παράδειγμα τον Αμαζόνιο, για το πώς οι χώρες με φυσικούς πόρους πρέπει να ενεργήσουν αν δεν αποζημιώνονται από τα πλουσιότερα κράτη. Το 2007 ο Ραφαέλ Κορέα, ο τότε πρόεδρος του Εκουαδόρ, δημιούργησε ένα trust fund που θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει η διεθνής κοινότητα προκειμένου η χώρα να σταματήσει την εκμετάλλευση οικοπέδου πετρελαίου στο εθνικό πάρκο Yasuni, μία από τις περιοχές με μεγαλύτερη βιοποικιλότητα στον κόσμο. Ο στόχος ήταν να συγκεντρωθούν 3,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Χρόνια αργότερα, είχε συγκεντρώσει μόνο 13 εκατομμύρια. Οπότε, το 2013, η κυβέρνηση αποφάσισε να δώσει το «πράσινο φως» και τρία χρόνια αργότερα ξεκίνησαν οι γεωτρήσεις.

«Δεν μας αρέσουν οι απειλές», είπε ο Μπάνου, απορρίπτοντας την ιδέα ότι η δημοπρασία είναι απλά μια προσπάθεια του Κονγκό να τρομάξει άλλες χώρες, προκειμένου να προσφέρουν μεγαλύτερη οικονομική βοήθεια. «Έχουμε μια πολύ ταπεινή στάση. Έχουμε κυριαρχικό δικαίωμα να προχωρήσουμε», συμπλήρωσε.

Οι κίνδυνοι 

Όμως, προειδοποιούν οι επιστήμονες, κάτι τέτοιο μπορεί να καταστρέψει πολύτιμα τροπικά δάση και έλη, που αποτελούν μία από τις τελευταίες γραμμές άμυνας ενός πλανήτη που πασχίζει να περιορίσει την άνοδο της θερμοκρασίας.

Οι σεισμικές έρευνες για τον εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου θα συνεπάγονταν δημιουργία μεγάλων μονοπατιών μέσα σε τροπικά δάση και εκρήξεις. Τα απόβλητα από τη διαδικασία εξόρυξης πετρελαίου μπορεί να διαταράξουν την ισορροπία του οικοσυστήματος ολόκληρης της Λεκάνης του Κονγκό, όπως συνέβη στον Αμαζόνιο. Η κατασκευή δρόμων, απαραιτήτων για την πετρελαϊκή βιομηχανία, θα άνοιγε την περιοχή για εγκατάσταση περισσοτέρων ανθρώπων, οδηγώντας σε αυξημένη υλοτομία. Επίσης, πιθανόν να αποστραγγίσει και να αφυδατώσει έλη, οδηγώντας τελικά στην αποσύνθεσή τους και την απελευθέρωση του άνθρακα που παγιδεύουν.

Αν συνέβαινε αυτό, η τεράστια ποσότητα άνθρακα που θα απελευθερωνόταν πολύ γρήγορα «θα μπορούσε να είναι ένα κρίσιμο σημείο, ουσιαστικά, για το παγκόσμιο κλίμα», προειδοποίησε η Σούζαν Πέιτζ, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο του Λέστερ.

Η «κατάρα των πόρων»

Ο Μπάνου ισχυρίστηκε ότι οι γεωτρήσεις θα μπορούσε να είναι «χειρουργικές» και ότι οι εταιρείες θα μπορούσαν να βρουν έναν τρόπο να τις κάνουν διαγώνια, για να μην αγγίξουν τα έλη. Επέμεινε ότι οποιαδήποτε ενέργεια θα είναι σύμφωνη με τις παγκόσμιες δεσμεύσεις για το κλίμα και ότι θα γίνει έπειτα από εκτεταμένη περιβαλλοντική αξιολόγηση για τις επιπτώσεις και μελέτες για το πώς θα επηρεαστούν οι τοπικοί πληθυσμοί.

Ομάδα της Greenpeace πρόσφατα συζήτησε με ανθρώπους που ζουν στα υπό δημοπράτηση οικόπεδα πετρελαίο. Οι ντόπιοι είναι αντίθετοι με τις γεωτρήσεις και θα ξεκινήσουν διαμαρτυρίες, δήλωσε η Γουαμπίγουα. Αντί να μετριάσει τη φτώχεια, αυτή η πώληση θα εξασφαλίσει πολλά χρήματα για πολύ λίγους, συμπλήρωσε.

Ο υπουργός Υδρογονανθράκων έχει συμβουλευτεί κάποιους από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου της Αφρικής, όπως η Αγκόλα, η Νιγηρία και η Ισημερινή Γουινέα, προκειμένου το Κονγκό να «ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο», σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση.

Όμως, αν το Κονγκό ακολουθήσει τα βήματά τους, μπορεί να σημαίνει αυτό που κάποιοι αποκαλούν «κατάρα των πόρων». Δηλαδή, όταν οι πολίτες δεν επωφελούνται από τον φυσικό πλούτο της χώρας τους και η οικονομική ανάπτυξη παραμένει αναιμική.

Το Κονγκό, υποστήριξε ο Μπάνου, έχει ήδη κάνει το καθήκον του για το κλίμα. Επιτρέπει την εξόρυξη μετάλλων και ορυκτών όπως το κοβάλτιο και το λίθιο, που είναι βασικά για τη βιομηχανία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και κάνει σχέδια για υδροηλεκτρική ενέργεια. «Είμαστε μέρος της λύσης, αλλά η λύση περιλαμβάνει και την αξιοποίηση των αποθεμάτων πετρελαίου μας», τόνισε.

Η χώρα, είπε θα μπορούσε να επιδιώξει να προστατεύσει άλλες εκτάσεις, για να αντισταθμίσει ό,τι χαθεί από γεωτρήσεις σε μέρη όπως το Virunga. Σημείωσε ότι θα εξαρτηθεί από τις πετρελαϊκές εταιρείες να αποφασίσουν εάν θα κάνουν γεώτρηση εντός των ορίων του πάρκου.

«Αν χάσουμε δέκα εκτάρια, θα μπορούσαμε να προστατεύσουμε 20. Σίγουρα, δεν θα έχουν την ίδια βιοποικιλότητα και πανίδα, αλλά η χώρα έχει αυτό το δικαίωμα», υποστήριξε.