Μετά το ελεφαντόδοντο, οι λαθροθήρες έβαλαν στόχο και τα δόντια των ιπποπόταμων

Οι αυστηρότεροι περιορισμοί στην εμπορία ελεφαντόδοντου έχει οδηγήσει σε αύξηση του εμπορίου δοντιών ιπποπόταμου, προειδοποιούν ακτιβιστές για την άγρια φύση, με δυνητικά σοβαρές επιπτώσεις για ένα είδος που έχει ήδη καταγραφεί ως «ευάλωτο στην εξαφάνιση».

Όταν το Ηνωμένο Βασίλειο ανακοίνωσε πρόσφατα σχεδόν πλήρη απαγόρευση του εμπορίου ελεφαντόδοντου, μια φιλανθρωπική οργάνωση για την προστασία των ζώων μελέτησε τι συνέβη σε τρεις ευρέως χρησιμοποιούμενες διαδικτυακές αγορές.

«Διαπιστώσαμε αύξηση στο εμπόριο δοντιών ιπποπόταμου στο Ηνωμένο Βασίλειο μέσα σε ένα μήνα μετά την σχεδόν πλήρη απαγόρευση του ελεφαντόδοντου», λέει ο Frankie Osuch, επικεφαλής συγγραφέας της έκθεσης που κυκλοφόρησε από το Born Free.

Αυτό ήταν «βαθιά ανησυχητική απόδειξη της αυξημένης ζήτησης για δόντια ιπποπόταμων, των οποίων ο αριθμός στη φύση απειλείται», αναφέρει η έκθεση.

Οι ερευνητές λένε ότι αυτό το μοτίβο ήταν ξεκάθαρο ήδη από το 1989, όταν συμφωνήθηκε για πρώτη φορά η παγκόσμια απαγόρευση του εμπορίου ελεφαντόδοντου, και έχει ενταθεί καθώς οι κυβερνήσεις έλαβαν νέα μέτρα για την αυστηροποίηση της απαγόρευσης.

Όπως και το ελεφαντόδοντο, τα δόντια και οι χαυλιόδοντες ιπποπόταμου χρησιμοποιούνται συχνά για διακοσμητικά γλυπτά, αλλά είναι φθηνότερα και ευκολότερα στην απόκτησή τους.

Τα μέρη του σώματος του ιπποπόταμου μπορούν ακόμη να διακινούνται στο πλαίσιο της Σύμβασης για το Διεθνές Εμπόριο Απειλούμενων Ειδών (CITES), αν και όλες οι διεθνείς πωλήσεις απαιτούν άδεια εξαγωγής.

Έχει υπολογιστεί ότι από το 1975, όταν ξεκίνησαν οι καταγραφές της CITES, έως το 2017, 770.000 κιλά δοντιών ιπποπόταμου διακινήθηκαν νόμιμα. Υπάρχει όμως και παράνομο εμπόριο.

Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 2020 τα δόντια ιπποπόταμου συγκαταλέγονταν στα μέρη του σώματος των θηλαστικών που κατασχέθηκαν συχνότερα στην ΕΕ.

«Αυξάνονται οι περιπτώσεις σκύλων ανιχνευτών που εντοπίζουν δόντια ιπποπόταμου σε διάφορα αεροδρόμια της Αφρικής αυτές τις μέρες, και η ανίχνευση δεν σημαίνει ότι πιάνονται όλοι, ίσως μόνο οι μισοί», λέει ο Philip Muruthy, αντιπρόεδρος του Africa Wildlife Foundation.

Μελέτη της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) το 2016 υπολόγισε ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός του κοινού ιπποπόταμου κυμαίνεται μεταξύ 115.000 και 130.000 – μια μείωση της τάξης του 30% από το 1994.

Δέκα χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής λένε ότι συνεχίζεται η απότομη μείωση του αριθμού, λόγω της λαθροθηρίας και της υποβάθμισης της γης.

Ορισμένες χώρες της Ανατολικής και Νότιας Αφρικής – Τανζανία, Ουγκάντα, Ζάμπια και Ζιμπάμπουε – αποτελούν πηγή των 3/4 των εκτιμώμενων 13.909 ιπποπόταμων, τα μέρη και τα προϊόντα των οποίων διακινήθηκαν μεταξύ 2009 και 2018.

Η Joanna Swabe, διευθύντρια δημοσίων σχέσεων της Humane Society International, τονίζει ότι από το 2016 έχουν γίνει ελάχιστα βήματα για την εξακρίβωση του αριθμού των ιπποπόταμων.

«Υπήρξαν πολύ λίγες επιστημονικές έρευνες σχετικά με τον πραγματικό πληθυσμό των ιπποπόταμων σε όλες αυτές τις χώρες», λέει η ίδια.

Οι ιπποπόταμοι έχουν χαμηλό ρυθμό γεννήσεων, παράγοντας μόνο έναν απόγονο κάθε δύο χρόνια, οπότε η μείωση του μεγέθους του πληθυσμού μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις.

Ειδικοί σε θέματα άγριας ζωής σημειώνουν ότι το νόμιμο και παράνομο εμπόριο δοντιών ιπποπόταμου πρέπει να παρακολουθείται στενά.

Ο κοινός ιπποπόταμος περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της CITES, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε να απειληθεί με εξαφάνιση εάν δεν ελεγχθεί στενά το εμπόριο.

Οι 10 χώρες που επιδιώκουν παγκόσμια απαγόρευση του εμπορίου σημειώνουν ότι υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η παράνομη διακίνηση δοντιών ιπποπόταμου «ξεπλένεται στη νόμιμη αγορά».

Χωρίς ισχυρότερους ελέγχους, προειδοποιούν οι ακτιβιστές, οι ιπποπόταμοι μπορεί να έχουν τη μοίρα των ελεφάντων, οι οποίοι τελούν υπό εξαφάνιση – ή υπό κρίσιμο κίνδυνο στην περίπτωση του αφρικανικού ελέφαντα – επειδή αμέτρητοι έχουν σκοτωθεί από λαθροθήρες για τους χαυλιόδοντές τους.

Με πληροφορίες από BBC