Συνέντευξη με τον Κώστα Χατζηπαναγιώτου: Οι στόχοι και δράσεις του Τμήματος Περιβάλλοντος
Επισκεφθήκαμε ένα από τα πιο νευραλγικά Τμήματα σε σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος, τη σωστή διαχείριση αποβλήτων και τον έλεγχο ρύπανσης στην Κύπρο.
Εκεί συναντήσαμε τον Διευθυντή του Τμήματος Περιβάλλοντος κ. Κώστα Χατζηπαναγιώτου.
Χαιρετισμός
Η ανάγκη για ανάπτυξη και το υφιστάμενο οικονομικό σύστημα ενθάρρυναν μέχρι τώρα την εντατική και μη αποδοτική χρήση των πόρων. Σήμερα όμως, η παγκόσμια οικονομική κρίση, οι αυξανόμενες τιμές των προϊόντων, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από την ανεξέλικτη ανάπτυξη και η αναγνώριση ότι τα μοντέλα ανάπτυξης που βασίζονται στην αυξανόμενη κατανάλωση πόρων και εκπομπή ρύπων δεν είναι βιώσιμα, έφεραν στην επιφάνεια την ανάγκη για μια πιο περιβαλλοντικά προσανατολισμένη οικονομία, μέσω της ενίσχυσης της αποδοτικότητας των πόρων, της προώθησης αειφόρων προτύπων κατανάλωσης και παραγωγής και του μετασχηματισμού σε μια πράσινη, κυκλική οικονομία. Η εμπειρία της Κύπρου δείχνει ότι είναι σημαντική η πρόκληση για ανάγκη προώθησης της ανάπτυξης για βελτίωση της ευημερίας και εξασφάλιση θέσεων απασχόλησης, αλλά διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία του περιβάλλοντος, την αποτροπή της απώλειας της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημικών υπηρεσιών, τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και της ρύπανσης, καθώς επίσης τη μείωση των παραγόμενων αποβλήτων και την επαναχρησιμοποίησή τους ως πόρο στα πλαίσια μιας κυκλικής οικονομίας.
Άλλο σημαντικό πυλώνα στην προστασία του περιβάλλοντος αποτελούν η ενημέρωση, η συμμετοχή και η διασφάλιση των δικαιωμάτων του πολίτη, κυρίως όσον αφορά την πρόσβαση στην περιβαλλοντική πληροφόρηση και τη συμμετοχή του καθενός από εμάς στη λήψη αποφάσεων που αφορούν θέματα περιβάλλοντος για καλύτερη ποιότητα ζωής.
Κώστας Χατζηπαναγιώτου
– Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο (1978) και μετά την στρατιωτική του θητεία ακολούθησε πτυχιακές σπουδές στην Εφαρμοσμένη Γεωλογία στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Ακολούθως απέκτησε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στη Διαχείριση Βιομηχανικών Αποβλήτων (1988), την Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (2000) και τη Διεύθυνση και Δημόσια Διοίκηση (2002).
– Παρακολούθησε ερευνητικά προγράμματα στο Πανεπιστήμιο Πατρών και στη συνέχεια άσκησε το επάγγελμά του γεωλόγος μηχανικός/περιβάλλοντος στην ιδιωτική εταιρεία «ΓΕΩΕΡΕΥΝΑ» στην Κύπρο. Το 1991 προσλήφθηκε ως Λειτουργός της τότε Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, διετέλεσε ως Σύμβουλος Περιβάλλοντος για τρία χρόνια στις Βρυξέλλες για θέματα Περιβάλλοντος στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2007-2009).
– Είναι Μέλος του ΕΤΕΚ, του Συνδέσμου Γεωλόγων και Μεταλλειολόγων και του International Association of Impact Assessment (IAIA), εκπαιδευτής σε θέματα
περιβαλλοντικών εκτιμήσεων στην Κύπρο στο κέντρο εκπαίδευσης του ΕΤΕΚ και στο Regional Training Program (R.T.P.) του Γραφείου TAIEX της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
-Είναι συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο “Εγχειρίδιο Διαδικασίας Εκπόνησης και Αξιολόγησης Περιβαλλοντικών Μελετών – Ιστορικό και Εξέλιξη του Θεσμού στην Κύπρο”, (2003).
Κύριε Χατζηπαναγιώτου, πότε ιδρύθηκε το Τμήμα Περιβάλλοντος, ποια η αποστολή του και τι μπορεί να προσφέρει στον Κύπριο πολίτη όσον αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος, τη διαχείριση αποβλήτων και τη μείωση εκπομπών;
Το Τμήμα Περιβάλλοντος αποτελεί μετεξέλιξη της πρώην Υπηρεσίας Περιβάλλοντος που ιδρύθηκε το 1986. Η μετατροπή της υπηρεσίας σε Τμήμα Περιβάλλοντος πραγματοποιήθηκε το 2010 και ο διορισμός του πρώτου διευθυντή ορίστηκε στις 3 Μαρτίου 2011 θέση την οποία κατέχω μέχρι σήμερα.
Η αποστολή του Τμήματος Περιβάλλοντος είναι η ορθολογιστική και περιβαλλοντική διαχείριση των αποβλήτων στην Κύπρο. Σύμφωνα με τους Νόμους 2002 και 2009 επιτυγχάνεται η επεξεργασία των στερεών και επικίνδυνων αποβλήτων, βάσει των διαταγμάτων που εκδόθηκαν.
Όσον αφορά τους Δήμους, τις Κοινότητες, τους διάφορους φορείς και γενικά τους Κύπριους πολίτες πώς ενημερώνονται για τη σωστή διαχείριση των περιβαλλοντικών θεμάτων σε σχέση με τα πράσινα σημεία για τη διαχείριση αποβλήτων;
Το Τμήμα Περιβάλλοντος έχει μία άψογη συνεργασία με την Ένωση Δήμων, την Ένωση Κοινοτήτων και με τις διάφορες περιβαλλοντικές οργανώσεις. Επίσης, με τη βοήθεια των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης αρχίζει μια ενημέρωση όσον αφορά τα Πράσινα Σημεία που έχουν στην Πάφο φέτος και θα λειτουργήσουν επίσης συνολικά 23 σημεία σε άλλες πόλεις.
Ποια είναι η στρατηγική που ακολουθεί το Τμήμα Περιβάλλοντος όσον αφορά τα αναπτυξιακά έργα από επιχειρήσεις για τη διαχείριση αποβλήτων;
Η στρατηγική που ακολουθεί το Τμήμα Περιβάλλοντος για τη διαχείριση των στερεών και υγρών αποβλήτων είναι:
α) Η δημιουργία στρατηγικής διαχείρισης αποβλήτων στο πλαίσιο τεχνικών προδιαγραφών για τα απόβλητα.
β) Να υποχρεώνει τον κάτοχο αποβλήτων να οφείλει και να διαφυλάσσει τα απόβλητα που κατέχει ώστε να μην δημιουργεί οχληρία ή/και κίνδυνο στην δημόσια υγεία και το περιβάλλον.
Οι Δήμοι, οι Κοινότητες και οι διάφοροι φορείς πώς ανταποκρίνονται όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, της χλωρίδας και της πανίδας;
Τα τελευταία χρόνια με τη συνεργασία των Περιβαλλοντικών Οργανώσεων και την Υπηρεσία Θήρας γίνεται μια αυξημένη ενημέρωση σε διάφορους Δήμους και Κοινότητες σε σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος και της χλωρίδας. Η ανταπόκριση που έχουμε είναι πάρα πολύ θετική και συχνά οι Δήμοι και οι Κοινότητες συμβουλεύονται το Τμήμα Περιβάλλοντος όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, τη διαχείριση αποβλήτων και προβαίνουν συχνά σε δενδροφυτεύσεις.
Στο Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας βάσει της οδηγίας 2009/28/ΕΚ (2010-2020) έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση κάποιοι σοβαροί στόχοι που αφορούν και το Τμήμα σας όπως τη μείωση των εκπομπών κατά 5% σχετικά με τις μετρήσεις του 2005. Βλέποντας τα διάφορα έργα που έγιναν και θα γίνουν νομίζετε ότι ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί;
Το Τμήμα Περιβάλλοντος τα τελευταία χρόνια έχει ένα πολύ σημαντικό εκτελεστικό ρόλο όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών των αερίων ρύπων. Συχνά γίνονται διαβουλεύσεις στο Τμήμα Περιβάλλοντος και ετοιμάζονται μελέτες επιπτώσεων στο περιβάλλον (ΜΕΕΠ). Αρκετές μελέτες που έρχονται είναι για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Βλέποντας, τα τελευταία χρόνια την αξιολόγηση, υπάρχει μία ανοδική αύξηση όσον αφορά τις μελέτες (ΜΕΕΠ) και (ΠΕΕΠ) των οποίων οι αιτήσεις των έργων είναι υποχρεωτικές μέσω της αρμόδιας αρχής για να αδειοδοτηθούν τα έργα τους. Η απόφαση που λαμβάνουμε ως αρμόδια αρχή, είναι η λήψη απόφασης για τη χορήγηση ή μη πολεοδομικής άδειας και η επιβολή όρων.
Ένας δεύτερος στόχος που έχει τεθεί είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Υπάρχει ενδιαφέρον από επενδυτές για αυτόν τον τομέα;
Όπως έχω προαναφέρει, συχνά το Τμήμα Περιβάλλοντος αξιολογεί διάφορα έργα που εμπίπτουν στη ΜΕΕΠ και ΠΕΕΠ όσον αφορά έργα που στόχο έχουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Βλέποντας τις διάφορες περιβαλλοντικές μελέτες για την έγκριση ή μη της πολεοδομικής άδειας για την προστασία του περιβάλλοντος, σ’ αυτά περιλαμβάνονται μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως την επεξεργασία της βιομάζας, τη διαχείριση αποβλήτων για την παραγωγή του βιοαερίου, διάφορα έργα από μεγάλα φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα. Επίσης μονάδες επεξεργασίας των τηγανελαίων για την παραγωγή του βιοντήζελ το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή τη πρόσμιξή του στο ντήζελ για κίνηση.
Ποια είναι η στρατηγική που ακολουθεί το Τμήμα Περιβάλλοντος όσον αφορά τη διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων;
Η στρατηγική που ακολουθεί το Τμήμα Περιβάλλοντος όσον αφορά τη διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων είναι ο αυστηρός έλεγχος και οι υποχρεώσεις του κατόχου αποβλήτων. Ο κάτοχος αποβλήτων υποχρεούται να τηρεί μητρώο διαχείρισης αποβλήτων και επεξεργασίας τους. Το Τμήμα Περιβάλλοντος χορηγεί άδειες απόρριψης και άδειες διαχείρισης και συχνά κάνει επιθεωρήσεις για τον έλεγχο της τήρησης των υποχρεώσεων της νομοθεσίας για την εφαρμογή της σωστής διαχείρισης των αποβλήτων. Ο κάτοχος άδειας απόρριψης αποβλήτων πρέπει να τηρεί την εφαρμογή της αρχής της ευθύνης της διαφύλαξης και τη σωστή διαχείριση των αποβλήτων έτσι ώστε να αποκλείονται οι σοβαροί κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία ή/και το περιβάλλον.
Κατά τη δική σας γνώμη όσον αφορά τις εταιρείες που δεν συμμορφώνονται με τις ευρωπαϊκές οδηγίες για τη διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων για την προστασία του περιβάλλοντος ο Νομοθέτης έχει επιβάλει τέτοια νομοθεσία ώστε να είναι αποτρεπτική και να υπάρχει πλήρης συμμόρφωση;
Όσον αφορά τις εταιρείες που δεν τηρούν τη δημιουργία στρατηγικής διαχείρισης των αποβλήτων στο πλαίσιο τεχνικών προδιαγραφών για τα απόβλητα, η νομοθεσία προβλέπει αυστηρές ποινές για την παράλειψη συμμόρφωσης του νόμου. Προβλέπει ποινή διετούς φυλάκισης ή πρόστιμο € 34.000 ή και εξώδικες ρυθμίσεις μέχρι €4.000 ενώ σε περίπτωση πρόκλησης σοβαρού κινδύνου για την ανθρώπινη ζωή και το περιβάλλον προβλέπονται διοικητικές κυρώσεις μέχρι και € 3,4 εκατομμύρια.
Όσον αφορά τα μέτρα που λαμβάνονται από τους διάφορους φορείς για την προστασία του περιβάλλοντος, της χλωρίδας και πανίδας είναι ικανοποιητικά ή νομίζετε ότι χρειάζονται επιπρόσθετα μέτρα; Εάν ναι, ποια νομίζετε ότι πρέπει να είναι αυτά τα μέτρα;
Η συνεργασία του Τμήματος Περιβάλλοντος με τις διάφορες περιβαλλοντικές οργανώσεις, την Υπηρεσία Θήρας, το Τμήμα Δασών, τους Δήμους και τις Κοινότητες όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, της χλωρίδας και της πανίδας, είναι ικανοποιητική. Μπορούμε να συνεχίσουμε τη συνεργασία με επιπρόσθετα μέτρα ενημέρωσης όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος.
Μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει συγχρηματοδότηση από την Ε.Ε. για περιβαλλοντικά θέματα;
Μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν διάφορα κονδύλια όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και τη μείωση εκπομπών αερίων ρύπων όπως είναι το συγχρηματοδοτούμενο έργο «Πρόγραμμα Life +» το οποίο είναι ένα συγχρηματοδοτούμενο έργο που σκοπό έχει την ορθή προστασία του περιβάλλοντος, τη διαχείριση της χλωρίδας και πανίδας καθώς και τη σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων και αποβλήτων.
Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε στους αναγνώστες του περιοδικού όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και τη διαχείριση των αποβλήτων;
Τα μηνύματα που θέλω να περάσω στους αναγνώστες σας είναι:
Η προσπάθεια για την προστασία του περιβάλλοντος, αφού είναι ευθύνη όλων μας και όχι ατομική, είναι συλλογική, και τα αποτελέσματα είναι καλύτερα όταν εμπλεκόμαστε ενεργά όλοι, όχι μόνο οι κρατικές αρχές και οι νόμοι.
Το δεύτερο είναι ότι σήμερα, τα θέματα περιβάλλοντος, είναι η κινητήρια δύναμη της οικονομίας σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Τα απόβλητα τα βλέπουμε σαν πόρο και οι πράσινες εργασίες αποτελούν κύριο άξονα ανάπτυξης. Το φυσικό μας κεφάλαιο, επίσης, μας προσφέρει τη βάση για τις ανθρώπινες δραστηριότητες σε αυτό τον τόπο και χρειάζεται προσοχή και ανάλογη προστασία ως το κρίσιμό μας απόθεμα.
Είμαι αισιόδοξος ότι θα πάμε ακόμα καλύτερα αλλά χρειάζεται πολλή δουλειά από όλους μας και συνεχή εγρήγορση για τα θέματα περιβάλλοντος.